شخصيت نمايشي يا هيستريونيك يكي از انواع اختلالات شخصيت دسته B است كه در زنان شايع‌تر مي‌باشد. مبتلايان به اين اختلال معمولاً در رفتارهايشان شور و هيجان بسياري را نشان مي‌دهند. و به همين دليل نام شخصيت نمايشي بر اين اختلال گذاشته شده است. الگوي رفتاري بي‌ثبات و بيش‌ازحد هيجاني اين افراد آسيب‌هاي بسياري را در زندگي آن‌ها و اطرافيانشان ايجاد خواهد كرد و به همين خاطر توجه به درمان اين اختلال اهميت زيادي دارد. آگاهي از علائم، دلايل و روش‌هاي درمان شخصيت نمايشي به شما كمك مي‌كند تا گامي موثر در جهت درمان آن برداريد.

براي دريافت مشاوره در زمينه شخصيت هيسترونيك مي توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره 02191002360 و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 تماس بگيريد.

 منبع: شخصيت نمايشي

اختلال شخصيت نمايشي يا هيستريونيك چيست؟

به‌ طور كلي اختلال شخصيت به ويژگي‌ هاي شخصيتي نامناسب و مشكل‌ آفريني گفته مي‌شود كه از نوجواني و جواني در فرد نمايان شده. و خود را به‌ عنوان بخشي از شخصيت نشان مي‌دهند. به همين خاطر است كه مبتلايان به اين اختلال معمولاً اعتقادي به بيماري خود ندارند و بيشتر ديگران را در مشكلات خود مقصر مي‌دانند.

اختلال شخصيت نمايشي يا هيستريونيك نيز يكي از انواع اين اختلال است كه با رفتارهايي نظير غلو كردن در احساسات و هيجانات، وابستگي بيش‌ از حد به دريافت تأييد ديگران و روابط سطحي و كم‌ عمق شناسايي مي‌شود. مبتلايان به اين اختلال غالباً افراد چندان منظمي نيستند و علي‌ رغم وعده‌ هاي سنگيني كه به ديگران مي‌دهند، اقدامي براي عملي كردن اين وعده‌ ها انجام نخواهند داد.

به عبارتي مي‌توان چنين فرض كرد كه آن‌ ها صرفاً در لحظه و با هدف دستيابي به تأييد و تحسين ديگران وعده‌ هايي را به آن‌ ها مي‌دهند. يكي ديگر از ويژگي‌ هاي مبتلايان به اختلال هيستريونيك اين است كه اين افراد داراي تفكر سياه‌ و سفيد هستند و به عبارتي نمي‌توانند مسائل را به‌طور نسبي در نظر بگيرند. آن‌ ها معمولاً به دنبال دستيابي به همه ‌يا هيچ چيز هستند.

اختلال شخصيت نمايشي چه كساني را تحت تاثير قرار مي‌دهد؟

اختلال شخصيت نمايشي اغلب در اواخر نوجواني آغاز مي‌شود و اين موضوع معمولا در اوايل بيست سالگي شروع مي‌شود. معمولا افرادي كه در بدو تولد به آنها مرد گفته مي‌شود ولي هويت جنسي زنانه دارند؛ درگير اين اختلال مي‌شوند. اما دلايل ديگري نيز در بروز اين اختلال وجود دارد كه در اين مقاله به آن اشاره كرده ايم.

نشانه‌ هاي اختلال شخصيت نمايشي

در اين بخش اصلي‌ترين نشانه‌هايي كه براي دريافت تشخيص اختلال شخصيت نمايشي مطرح است را با يكديگر بررسي خواهيم كرد؛ بااين‌حال به خاطر داشته باشيد كه دريافت تشخيص قطعي در اين زمينه صرفاً بايد توسط متخصص و از طريق انجام آزمون و مصاحبه‌هاي باليني صورت بگيرد. اصلي‌ترين نشانه‌هاي شخصيت هيستريونيك عبارتند از:

🔻 وقتي در مركز توجه نباشد احساس ناراحتي مي‌كند.

🔻 استفاده از رفتار هاي اغواگرايانه و تحريك‌كننده جنسي در تعامل با جنس مخالف

🔻 تغييرات ناگهاني در هيجانات

🔻 توجه بيش‌ از حد به ظاهر براي جلب‌ توجه ديگران

🔻 گفتار اين افراد معمولاً از جزئيات خالي است

🔻 به‌ راحتي تحت تأثير ديگران قرار گرفتن

🔻 صميمانه‌ تر پنداشتن روابط نسبت به واقعيت

🔻 احساسات سطحي او به شدت تغيير مي‌كند.

🔻 احساسات خود را بيش از حد نشان مي‌دهند. به حدي كه ديگران را شرمنده خودش كند.

🔻 دائما لوند و جذاب هستند.

🔻 بيش از اندازه به ظاهر و فيزيك خود اهميت مي‌دهد.

🔻 براي توجه معمولا از لباس هاي بدن نما يا رنگ روشن استفاده مي‌كند.

عوارض شخصيت نمايشي

افرادي كه به اختلال شخصيت نمايشي مبتلا مي‌شوند؛ بايد عوارض اين اختلال را نيز تجربه كنند. در اين بخش مقاله راجع به عوارض شخصيت نمايشي توضيح داده‌ايم.

❌ اختلالات تبديلي

اختلالات تبديلي از ديگر عوارض شخصيت نمايشي است. اين افراد مشكل پزشكي مانند از دست دادن بخشي از سيستم عصبي را نيز تجربه مي‌كنند.

❌ حملات پانيك

يكي از عوارض اختلال شخصيت نمايشي، حملات پانيك است. اين افراد احساسات ناگهاني، ترس و واكنش هاي شديد فيزيكي را در مواقع عادي و تهديد كننده تجربه مي‌كنند.

❌ اختلال علائم جسماني

اختلال علائم جسماني از ديگر عوارض شخصيت نمايشي است. اين افراد به شدت احساس ناراحتي مي‌كنند و واكنش هاي غير طبيعي از خود نشان مي‌دهند.

دلايل اختلال شخصيت نمايشي

بروز اختلال شخصيت نمايشي يا هرگونه اختلال شخصيت ديگر در فرد موضوعي است كه پيش از هر چيز به وجود برخي عوامل ژنتيكي نياز دارد. بااين‌حال تجربيات زندگي و شرايط محيط اطراف فرد نيز مي‌تواند در بروز اين اختلال تأثير بسياري داشته باشد.

براي مثال برخي از روانشناسان معتقدند با توجه به اينكه رفتارهايي همچون توجه به‌ظاهر يا جذابيت جنسي در زنان از جمله ويژگي‌هاي مورد تأييد هستند، مي‌توان تصور كرد كه اين عوامل باعث تشديد نشانه‌ها در فرد مي‌شوند و به‌عنوان دليلي براي اثبات اين فرضيه نيز به نرخ بالاي ابتلا به شخصيت نمايشي در زنان اشاره مي‌كنند.

تحقيقات نشان‌دهنده اين موضوع است كه ميان ابتلا به اختلال شخصيت نمايشي و ضداجتماعي همپوشاني بالايي وجود دارد و اين موضوع متخصصين را به سمت اين فرضيه هدايت مي‌كند كه احتمالاً يك نقص فيزيولوژيكي مشخص مي‌تواند باعث بروز هردوي اين اختلالات باشد؛ به اين صورت كه اين نقص در زنان باعث شخصيت نمايشي و در مردان باعث رفتار ضداجتماعي مي‌گردد.

با اين‌ حال تحقيقات در زمينهٔ دستيابي به علل اختلال شخصيت نمايشي همچنان ادامه دارد و نمي‌توان در اين زمينه از يك علت مشخص نام برد. آنچه مشخص است مجموعه‌اي از عوامل زيستي-رواني-اجتماعي در كنار يكديگر باعث بروز اين اختلال مي‌شوند.

✨ سبك فرزند پروري

افرادي كه به اختلال شخصيت نمايشي مبتلا هستند؛ معمولا بايد تروماي دوران كودكي و سبك هاي فرزند پروري آنها را نيز مورد بررسي قرار داد. گاهي كودكان با آسيب هايي كه در دوران كودكي تجربه مي‌كنند، در بزرگسالي اين آسيب را به شكل چنين اختلالي بروز مي‌دهند.

همانطور كه گفته شد اين اختلال به دليل سبك هاي اشتباه فرزند پروري نيز بروز مي‌كند. در واقع والديني كه براي كودكان خود قوانين شرح نمي‌دهند و رفتارهاي اشتباهي را براي تربيت فرزند خود انتخاب مي‌كنند، در آينده با احتمال بالا بايد منتظر بروز اين اختلال در فرزند خود باشند.

شيوع اختلال شخصيت نمايشي چقدر است؟

به طور كلي حدود 1 درصد از افراد در جامعه به اختلال شخصيت نمايشي مبتلا هستند. اما اين اختلال نسبتا نادر است.

تشخيص اختلال شخصيت نمايشي

هنگامي كه يك متخصص به دنبال تشخص اختلال شخصيت نمايشي است بايد سوالاتي را از فرد و خانواده او بپرسد تا به جواب برسد. روانشناس بايد سوابق گذشته مانند روابط، كنترل تكانه، تست واقعيت و سوابق شغلي گذشته فرد را بررسي كند و همچنين نشانه هايي كه به DSM-5 معرفي كرده است را مورد توجه قرار دهد. روند درمان و تشخيص با يك جلسه تكميل نخواهد شد.

مداواي اختلال شخصيت نمايشي

با توجه به اينكه مبتلايان به اختلال شخصيت نمايشي معمولاً نسبت به بيماري خود آگاهي ندارند، احتمال اقدام آن‌ها براي درمان بسيار ضعيف است. اين افراد معمولاً به دليل مشكلات ثانويه‌اي نظير افسردگي و يا درگيري در روابط بين فردي براي درمان مراجعه مي‌كنند. روش‌هاي مختلفي براي درمان اين بيماران وجود دارد و البته ميزان اثربخشي تمامي آن‌ها به همكاري و انگيزه فرد براي بهبود وابسته است.

با توجه به مشكلاتي كه ويژگي‌هاي شخصيت نمايشي در رفتار و روابط فرد ايجاد مي‌كنند، بهتر است هرچه سريع‌تر براي درمان اقدام شود؛ زيرا به ميزاني كه اين ويژگي‌ها براي مدت طولاني‌تري در فرد باقي بمانند، قدرت درمان براي تغيير آن‌ها كاهش پيدا خواهد كرد. در ادامه به مهم‌ترين روش‌هايي كه براي درمان اختلال شخصيت نمايشي وجود دارد اشاره خواهيم كرد.

📌 رفتار درماني

يكي از انواع درمان‌هايي كه به‌ويژه براي بهبود وضعيت رفتار توجه‌طلبي در مبتلايان به اختلال شخصيت نمايشي مورداستفاده قرار مي‌گيرد، رفتاردرماني است. در اين شيوه فرد در مقابل رفتارهايي كه به‌قصد جلب‌توجه و محبت ديگران انجام مي‌دهد با بي‌توجهي مواجه خواهد شد و درصورتي‌كه از رفتارهاي جايگزين استفاده نمايد پاداش دريافت خواهد كرد.

📌 درمان روابط ميان فردي

همان‌طور كه گفته شد يكي از اصلي‌ترين مشكلاتي كه براي مبتلايان به شخصيت نمايشي ايجاد مي‌شود درگيري‌هايي است كه در روابط اجتماعي آن‌ها ايجاد مي‌شود. به همين خاطر آموزش روابط ميان فردي مناسب، يكي از اهداف اصلي درمان است. معمولاً در اين بخش از درمان به فرد آموزش داده مي‌شود كه شيوه وي براي برقراري ارتباط با ديگران اگرچه در كوتاه‌مدت باعث به دست آوردن محبت اطرافيان مي‌شود اما در درازمدت مشكلاتي را در روابط اين افراد ايجاد خواهد كرد.

📌 درمان ديالكتيك شخصيت هيسترونيك

درمان ديالكتيك يكي از مفيدترين درمان‌هايي است كه براي بهبود تفكر برداشت گرايانه يا نگاه سياه ‌و سفيد مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اين درمان به فرد آموزش داده مي‌شود كه خوبي و بدي دو روي يك سكه هستند و در كنار يكديگر معنا پيدا مي‌كنند.

📌 گروه درماني

يكي از روش هاي درماني براي اختلال شخصيت نمايشي، گروه درماني است. در اين روش درماني افرادي كه چنين اختلالي دارند با كمك روان درمانگر در يك اتاقي دور هم جمع مي‌شوند و راجع به مشكلات خود صحبت مي‌كنند. روان درمانگر نيز به آنها كمك مي‌كند تا مشكلات خود را به مرور زمان حل كنند.

📌 روان پويشي

روان پويشي يكي از روش هاي درماني براي اختلال شخصيت نمايشي است. اين روش درماني بر عواطف، روان و پريشاني فرد تمركز دارد. در اين روش فرد از طريق خود ارزيابي و خود انديشي تحت درمان قرار مي‌گيرند.

📌 روان درماني حمايتي

روان درماني حمايتي يكي از روش هاي درماني براي شخصيت نمايشي است. هدف از اين درمان بهبود علائم، عزت نفس، مهارت هاي مقابله اي و حفظ بازيابي است. اين روش درماني شامل بررسي روابط و الگوهاي رفتاري است.

بي‌توجهي به روند بهبودي اختلال شخصيت نمايشي

ويژگي‌هاي شخصيت نمايشي مشكلاتي را براي مبتلايان به آن ايجاد خواهد كرد. براي مثال اين افراد معمولاً علي‌رغم تلاشي كه براي دريافت محبت و حمايت ديگران انجام مي‌دهند از روابط اجتماعي عميق محروم هستند و اين موضوع مي‌تواند باعث بروز افسردگي يا ساير اختلالات خلقي شود.

رفتارهاي اغواگرايانه و تلاش آن‌ها براي ايجاد روابط عاشقانه با جنس مخالف مي‌تواند باعث بروز سو استفاده‌هاي جنسي و عاطفي بسياري در اين افراد شود كه بيماري‌هاي روحي بسياري ازجمله اضطراب يا نااميدي را به همراه خواهد داشت. علاوه بر اين وجود تفكر مطلق گرايانه يا نگاه صفر و يك به مسائل مختلف معمولاً باعث مي‌شود كه آن‌ها توانايي لذت بردن از بسياري از مسائل را نداشته باشند و يا فرصت‌هاي مناسبي را از بين ببرند.

علي‌رغم آنچه گفته شد و بسياري از مشكلات ديگر كه به دليل شخصيت نمايشي براي فرد پيش خواهد آمد، اين افراد بينشي نسبت به اختلال خود ندارند و به عبارتي دليلي براي مشكلات خود پيدا نمي‌كنند به‌غيراز اينكه ديگران را مسبب بروز اين مشكلات بدانند.

انجام اقدامات درماني براي اين افراد باعث مي‌شود آن‌ها با بيماري و نقاط ضعف خود آشنا شده و براي بهبود آن‌ها اقدام نمايند. بهبود شرايط باعث خواهد شد كه بهره‌وري و توانايي اين افراد براي فعاليت در محيط نيز افزايش پيدا كند.

اطرافيان مبتلايان به اختلال شخصيت هيستريونيك

همان‌طور كه گفته شد مبتلايان به اختلال شخصيت نمايشي نسبت به مشكلات رفتاري خود بينشي ندارند و ديگران را باعث‌ و باني مشكلات پيش‌آمده مي‌دانند. اين موضوع باعث مي‌شود كه اطرافيان اين افراد مشكلات بسياري ازجمله احساس عذاب وجدان يا ناكامي در برقراري ارتباط مؤثر با اين افراد را تجربه كنند.

علاوه بر اين رفتارهاي اغواگرايانه و توجه آن‌ها به‌ظاهر مي‌تواند باعث ناراحتي شريك عاطفي يا بروز مشكلاتي در زندگي اين افراد شود. به همين خاطر معمولاً توصيه مي‌شود اطرافيان اين بيماران نيز در جلسات درماني شركت كرده تا علاوه بر كنترل وضعيت سلامت روان، راهكارهايي را براي برقراري ارتباط با شخصيت نمايشي آموزش ببينند.

كلام آخر

همانطور كه در اين مقاله راجع به شخصيت نمايشي توضيح داده ايم؛ افراد مبتلا به اين اختلال سلامت رواني ندارند و مشكلات زيادي را در زندگي خود تحمل مي‌كنند. توصيه مي‌شود كه حتما از روانشناس و متخصصين در اين زمينه راهنمايي بگيرند تا در آينده مشكلات جدي را تجربه نكنند. مركز مشاوره ذهن نو به صورت تلفني و حضوري به شما مراجعين گرامي خدمات ارائه مي‌دهد. جهت كسب اطلاعات بيشتر با شماره زير تماس حاصل فرماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه شخصيت نمايشي مي توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره تلفني با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره 02191002360 و يا از طريق تلفن هاي ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگيريد.

سوالات متداول